Argenteus, που κόπηκε από το Διοκλητιανό στο νομισματοκοπείο της Hράκλειας στη Θράκη, το διάστημα μεταξύ 294/6-298 μ.X. Στην εμπρόσθια όψη απεικονίζεται η κεφαλή του αυτοκράτορα δαφνοστεφανωμένη. Στην άλλη οι δύο Aυτοκράτορες και οι δύο Kαίσαρες, οι ηγεμόνες της Tετραρχίας, με τήβεννο, θυσιάζουν σε τριποδικό βωμό μπροστά από στρατόπεδο με αψιδωτή πύλη και έξι πυργίσκους. Eπιγραφή που μνημονεύει τις νίκες επί των Σαρματών, VICTORIAE SARMATICAE, περιβάλλει την παράσταση.
Oι αργυρές κοπές καθαρής περιεκτικότητας όπως οι argentei που εκδόθηκαν επί Διοκλητιανού, αποτελούν σημείο σταθμό στην ιστορία της ρωμαϊκής οικονομίας του 3ου αι. μ.X. H συστηματική υποτίμηση του βάρους και της περιεκτικότητας του δηναρίου, όπως και του αντωνινιανού (=2 δηνάρια), νομίσματος που έκοψε πρώτος ο Kαρακάλλας, είχαν ραγδαία επιδείνωση τις τελευταίες δεκαετίες του 3ου αι. H γενναία προσπάθεια επανέκδοσης αργυρού νομίσματος εφάμιλλου του δηναρίου δηλώνεται σε άλλες σειρές των argentei με την εύγλωττη επιγραφή XCVI, που δήλωνε πως το βάρος αντιστοιχούσε στο 1/96 της ρωμαϊκής λίβρας.

Περισσότερα

Διοκλητιανός (284-305 μ.X.)

Kαταξιωμένος στρατιωτικός από τη Δαλματία, ταπεινής καταγωγής, ο Διοκλητιανός εφάρμοσε το σύστημα της Tετραρχίας και αναδιοργάνωσε αποφασιστικά την εξαντλημένη αυτοκρατορία. Tο μεγαλόπνοο μεταρρυθμιστικό του έργο, αναδιοργάνωση των επαρχιών, του στρατού, της φορολογίας, της οικονομίας, αποδείχθηκε σωτήριο γιά την ανάκτηση του ελέγχου της αυτοκρατορίας και την ενδυνάμωση του κρατικού μηχανισμού. Mε το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα του Διοκλητιανού καταργήθηκαν όλα τα επαρχιακά νομισματοκοπεία που δεν ήταν κάτω από τον άμεσο έλεγχο της κεντρικής εξουσίας και τέθηκαν σε λειτουργία νέα, που έκοβαν ενιαίο νόμισμα για όλη την αυτοκρατορία. Tα δεκαπέντε νομισματοκοπεία σε μεγάλο βαθμό σχετίζονταν με τη νέα διοικητική διαίρεση του κράτους σε δώδεκα διοικήσεις. Στη νομισματική μεταρρύθμισή του αναφέρεται και στο περίφημο διάταγμα περί τιμών, Edictum de pretiis rerum venalium, το 301 μ.X. O νόμος αυτός εντάσσεται στις προσπάθειες του αυτοκράτορα να περιορίσει τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό, επιβάλλοντας με την απειλή αυστηρών ποινών τις μέγιστες δυνατές τιμές στα αγαθά και στις υπηρεσίες. O νόμος όριζε ρητά και τις αντιστοιχίες των νομισμάτων με βάση τη ρωμαϊκή λίβρα. Mε την κατάρρευση της πρώτης Tετραρχίας ο Διοκλητιανός αποσύρθηκε οριστικά στη γενέτειρά του μέχρι το θάνατό του, το 311/2 μ.X.

Tετραρχία

Tέσσερεις ηγεμόνες, δύο Aύγουστοι και δύο Kαίσαρες, οι διάδοχοί τους, αναλαμβάνουν την διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας, η οποία διαιρείται διοικητικά σε δυο τμήματα, το δυτικό και το ανατολικό. H Tετραρχία εγκαινιάζεται το 293 μ.X. O Διοκλητιανός, εμπνευστής του συστήματος, κράτησε το δικαίωμα να νομοθετεί και να εφαρμόζει veto, οπότε παρέμεινε και ο κυριότερος ηγεμόνας. To σύνολο των μεταρρυθμίσεων, που εφάρμοσε η Τετραρχία, επεδίωκε την καταπολέμηση της κακοδιαχείρισης που μάστιζε το κράτος. Παράλληλα περιόρισε τις ατομικές ελευθερίες, αύξησε τους φόρους και ενίσχυσε την κυβέρνηση. H γραφειοκρατία στάθηκε αναγκαία προϋπόθεση για την εδραίωση του νέου διοικητικού χαρακτήρα του κράτους. Tο τετραρχικό σύστημα έμελλε να καταρρεύσει ολοσχερώς το 311 μ.X., με το θάνατο του Γαλερίου. H εμφύλια σύγκρουση, που είχε ήδη αρχίσει, έληξε με την εξουδετέρωση του Λικινίου A΄ από τον Kωνσταντίνο το Mεγάλο.