21 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2011 – 4 ΜΑΡΤΙΟΥ 2012

Η έκθεση ΑΒΔΗΡΑ – ΛΟΝΔΙΝΟ – ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ – ΑΘΗΝΑ είναι αφιερωμένη στη δωρεά ενός θησαυρού με νομίσματα της αρχαίας πόλης των Αβδήρων. Ο θησαυρός παρουσιάζεται μαζί με άλλους θησαυρούς και νομίσματα των Αβδήρων από τις συλλογές του Νομισματικού Μουσείου, ώστε να προβληθεί μια σφαιρική εικόνα της νομισματοκοπίας της πόλης από τον 6ο αιώνα π.Χ. ως το 2ο αιώνα μ.Χ. καθώς και η κυκλοφορία των κοπών της από τη Σικελία μέχρι τη Φοινίκη και από τη Θράκη μέχρι την Αίγυπτο. Η παρουσίαση αυτή επιτρέπει σε μια καλύτερη αποτίμηση της συμβολής όχι μόνο του συγκεκριμένου θησαυρού αλλά και των θησαυρών γενικότερα στη μελέτη και κατανόηση της νομισματοκοπίας μιας αρχαίας ελληνικής πόλης.
Ο Αμερικανός συλλέκτης κ. Jonathan Kagan εντόπισε το 2000 στην αγορά του Λονδίνου νομίσματα Αβδήρων που χρονολογούνται στα 520/515-500 π.Χ. Διαπίστωσε ότι πρόκειται για θησαυρό και κατόρθωσε να αγοράσει τα 22 από τα νομίσματα διαφυλάσσοντας την ενότητα του συνόλου. Αφού δημοσίευσε το θησαυρό, τον δώρισε στο Νομισματικό Μουσείο το Σεπτέμβριο του 2010 προς τιμήν του καθηγητή του Πανεπιστημίου του Τέξας κ. John (Jack) Kroll, γνωστού για τη συμβολή του στην αρχαία νομισματική. Με την αγαστή συνεργασία του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη, των Διευθύνσεων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών και του Νομισματικού Μουσείου, ο θησαυρός μεταφέρθηκε στην Αθήνα και παραδόθηκε στο Μουσείο.

Νομισματοκοπία
Τα Άβδηρα ιδρύθηκαν μετά τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. στα παράλια της Θράκης από την ιωνική πόλη Τέω και αναδείχτηκαν σε σημαντική δύναμη. Η ιστορία της πόλης διαμορφώθηκε μέσα από τις σχέσεις της με το βασίλειο των Περσών, την Αθήνα, το βασίλειο των Οδρυσών Θρακών, τους βασιλείς της Μακεδονίας και τη Ρώμη. Οι πρώτες κοπές νομισμάτων χρονολογούνται το 520/515 π.Χ. Στην εικονογραφία κυριαρχεί ο γρύπας, μυθικό ον με σώμα λιονταριού, κεφάλι και φτερά αετού και ουρά φιδιού. Η επιλογή αυτή σχετίζεται με τη μητρόπολη Τέω, αλλά και με το Διόνυσο και τον Απόλλωνα που λατρεύονταν στα Άβδηρα. Το κεφάλι του Απόλλωνα παγιώνεται στα νομίσματα από τα μέσα του 4ου ως τα μέσα του 3ου αιώνα π.Χ. επηρεασμένη από την αντίστοιχη παράσταση στους χρυσούς στατήρες του Φιλίππου Β΄ της Μακεδονίας. Για την παραγωγή των νομισμάτων υπήρχε υπεύθυνος κοπής, το όνομα του οποίου αναγραφόταν σε αυτά. Οι κοπές διαφοροποιούνταν με τις παραλλαγές στην απόδοση του γρύπα, την απεικόνιση συμβόλων και την αλλαγή του οπισθοτύπου. Στα χρόνια της ρωμαϊκής κυριαρχίας η πόλη έκοψε χάλκινα νομίσματα από τον 1ο έως τα μέσα του 2ου αιώνα μ.Χ. που απεικόνιζαν τις κεφαλές των αυτοκρατόρων.

Κυκλοφορία
Τη σημασία των Αβδήρων και το γεωγραφικό εύρος των διοικητικών και εμπορικών τους συναλλαγών τεκμηριώνει η μεγάλη διάδοση των νομισμάτων τους που εντοπίστηκαν σε θησαυρούς από τα τέλη του 6ου έως τα μέσα του 5ου αιώνα. π.Χ. όχι μόνο στη Θράκη, αλλά και στη Μ. Ασία, τη Φοινίκη, την Αίγυπτο και τη Σικελία. Μετά τα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. η κυκλοφορία τους φαίνεται ότι περιορίζεται στη Θράκη.

Στην έκθεση παρουσιάζονται τρεις θησαυροί με 57 νομίσματα Αβδήρων και 38 χαρακτηριστικά νομίσματα της πόλης.

ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Ελ. Βενιζέλου (Πανεπιστημίου) 12, 10671 ΑΘΗΝΑ
Τηλ: 210 3632057, 210 3643774
Φαξ: 210 3635953
E-mail: nma@otenet.gr

 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΚΘΕΣΗΣ

Γενικός συντονισμός:
Δέσποινα Ευγενίδου

Επιστημονική επιμέλεια:
Δέσποινα Ευγενίδου
Ευτέρπη Ράλλη
Παναγιώτης Τσέλεκας
Σταματούλα Μακρυπόδη

Συντήρηση νομισμάτων:
Νίκη Κατσικώστα
Έλενα Κοντού
Ρεβέκκα Μαντά

Γενική υποστήριξη:
Νίκος Σουγλές
Μαρία Γαρουφαλιά

Μουσειογραφική μελέτη:
Ελπίδα Μπούμπαλου
Βελισσάριος Βουτσάς