Η πρώτη νομισματική παραγωγή της Ρόδου που συνδέεται με τη ρωμαϊκή κυριαρχία στο νησί του Ήλιου απαντά στη βιβλιογραφία ως νόμισμα χαλκό, γνωστό από σχετικά περιορισμένο αριθμό τεμαχίων, ενώ είχε ασυνήθιστα μεγάλη διάμετρο, ± 35 χιλιοστά, σε σύγκριση με τα άλλα γνωστά προγενέστερα ροδιακά χάλκινα νομίσματα.
Στην αμέσως μεταγενέστερη περίοδο κυριαρχούν πλέον στο Αιγαίο οι νομισματικές εκδόσεις μεγάλου μεγέθους (διαμέτρου και βάρους) ιδίως μετά από έκδοση σειράς χάλκινων υποδιαιρέσεων ρωμαϊκού τύπου και μεγέθους, των ονομαζόμενων νομισμάτων του στόλου. Εμπνευστής ήταν ο Μάρκος Αντώνιος, ο οποίος τότε είχε αναλάβει τον έλεγχο των εδαφών της ανατολικής Μεσογείου για λογαριασμό της ρωμαϊκής δημοκρατίας, ως αποτέλεσμα της αναμέτρησης που έγινε στους Φιλίππους της Μακεδονίας σε συνεργασία με τον Οκταβιανό, κατά του Κάσσιου και του Βρούτου. Αφού διέπραξαν τη δολοφονία του Ιούλιου Καίσαρα οι επονομαζόμενοι τυραννοκτόνοι και διέφυγαν σε ελληνικά εδάφη, άμεσα αποφασίστηκε από τη ρωμαϊκή Σύγκλητο η τιμωρία τους και ακολούθησε η εκδικητική καταδίωξή τους στον Ελλαδικό χώρο όπου οι εκεί ελληνικοί πληθυσμοί είχαν περάσει μεγάλες δοκιμασίες. Τέτοια περίπτωση παροιμιώδης ήταν η πανωλεθρία που υπέστησαν οι Ρόδιοι : το 43 π.Χ. αφού ηττήθηκαν σε ναυμαχία από τον Κάσσιο, έζησαν την άγρια καταλήστευση, τη σύληση του αξιόλογου δημόσιου και ιδιωτικού πλούτου του τόπου τους, τη στέρηση της εύθραυστης ελευθερίας που τους είχε αναγνωρίσει ο Καίσαρας και την εγκατάσταση ρωμαϊκής φρουράς στο νησί. Η καταστροφή, ολοσχερής πλέον, συντελέστηκε με την πυρπόληση του περήφανου ροδιακού στόλου, πράξη εξευτελιστική στην οποία προέβησαν απερχόμενοι οι στρατιώτες της ρωμαϊκής φρουράς, οπαδοί αυτοί του ηττημένου και νεκρού πλέον Κάσσιου.
Τη χρονική αυτή περίοδο φαίνεται πως χρονολογείται το μεγάλο ροδιακό νόμισμα, που εξετάζουμε, με την ακτινοστεφή μετωπική κεφαλή του Ηλίου ως εμπροσθότυπο και το ρόδον (το λαλούν σύμβολο της Ρόδου) ανθισμένο, όπως θεάται από πάνω, παράσταση εντός στεφάνου δρυός ως οπισθότυπο.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον αποκτά η διαπίστωση πως ένα μόνον από τα νομίσματα αυτά κόπηκε σε κράμα μετάλλου με σημαντική περιεκτικότητα σε άργυρο, περί το 45%, όπως έδειξαν οι αναλύσεις, που έγιναν επειδή φυλάσσεται στη συλλογή του Νομισματικού Μουσείου και εκτίθεται στη μόνιμη έκθεσή του (στον α΄ όροφο -αίθουσα Εσπερίδων -προθήκη: εξέλιξη, αρ. 50). Επομένως κατά την περίοδο έκδοσής του θα έμοιαζε με αργυρό ! Στο κράμα των άλλων γνωστών νομισμάτων με τους ίδιους τύπους κυριαρχεί ο χαλκός. Το στοιχείο αυτό συνηγορεί στην εκτίμηση ότι πρόκειται για νομισματική παραγωγή που εκδόθηκε σε συνθήκες ιδιαίτερης πίεσης, όπως η δεινή κατάσταση στην οποία περιήλθε υπό τον ρωμαίο στρατηγό Κάσσιο η μέχρι τότε ευημερούσα και ισχυρή Ρόδος.
Η σύσταση εξετάστηκε από το εργαστήριο Συντήρησης του Νομισματικού Μουσείου με τη μέθοδο ανάλυσης φθορισμού ακτίνων Χ .

Πιο αναλυτικά βλ. Ε. Αποστόλου: Le monnayage rhodien au Ier s. av. J.C. durant les guerres civiles de la république romaine, στο ΑΝΤΙΔΩΡΟΝ , ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ 85, όπου σχετική βιβλιογραφία.

ΑΝΑΤΥΠΟ